Płeć Nieliberalizmu. Polityka Płci w Polsce po 2015 RokuIV sesja naukowa PTG
14 grudnia 2018, godz. 15:00, Instytut Kultury Polskiej UW, sala 5
Zmiany porządku politycznego po 2015 roku sprawiły, że Polska, obok Węgier, stała się obiektem wielu krajowych i zagranicznych analiz. Ich autorki i autorzy próbują zrozumieć charakter i systemowe podłoże nowego, hybrydalnego systemu politycznego, określanego czasem mianem nieliberalnej demokracji czy konkurencyjnego autorytaryzmu. Zdominowane przez perspektywę prawną i politologiczną oraz skupione przede wszystkim na zmianach ustrojowych analizy głównego nurtu, do tej pory pozostawały jednak w niewielkim stopniu zainteresowane tym, jaką rolę w aktualnie zachodzącej „transformacji transformacji” odgrywa polityka płci.
Wiele wskazuje na to, że polityka płci jest jednym z kluczowych filarów nieliberalnego projektu i bez jej poważnego potraktowania niemożliwe jest zrozumienie ideologicznego zaplecza aktualnej transformacji, jej mechanizmów, narzędzi, retoryki oraz przyczyn społecznego poparcia. Analizy feministyczne od początku zwracały uwagę na rolę, jaką w mobilizacji sprzeciwu wobec globalnej demokracji liberalnej odgrywały kampanie przeciwko „gender”: delegitymizowanie badań korzystających z dorobku gender studies, przedstawianie feminizmu jako zachodniego zagrożenia dla spójności i bezpieczeństwa wspólnoty narodowej, cofnięcie finansowania niektórym organizacjom kobiecym, próby dalszego ograniczania praw reprodukcyjnych oraz zastępowanie narzędzi i instytucji odpowiedzialnych za równość płci tymi skupionymi na polityce rodzinnej i kwestiach demograficznych. Ofensywny charakter tych zmian sprawił, że nieliberalna polityka płci prezentowana jest dziś przede wszystkim w kategoriach backlashu – antykobiecej „cofki”, kontrataku na postępy polityki równości płci i postępującej retradycjonalizacji.
O wiele rzadziej zwracano uwagę na szereg polityk i posunięć partii rządzącej, które – poprawiając sytuację przynajmniej niektórych grup kobiet i wskazując alternatywną ścieżkę upodmiotowienia i emancypacji – w istotny sposób wymykają się upraszczającej retoryce backlashu. Paradygmatycznym przykładem okazał się program socjalny „Rodzina 500+”, popierany dziś przez większość Polek i Polaków. Jednak znacząca reprezentacja i rola kobiet wśród polityczek, intelektualistek i wyborczyń partii nieliberalnych, wzmacnianie pozycji kobiet w sektorze bezpieczeństwa, przypominanie kobiet jako bojowniczek niepodległościowych lub ofiar „dwóch totalitaryzmów” w ramach ofensywy prawicowej herstorii a także rosnące znaczenie kobiet jako działaczek neokonserwatywnych ruchów społecznych również wskazują na potrzebę bardziej zniuansowanego podejścia do nieliberalnej polityki płci i rewizji popularnych ram interpretacyjnych.
Jako towarzystwo skupiające środowiska naukowe, badawcze i edukacyjne korzystające z dorobku badań nad płcią, PTG włącza się w te aktualne dyskusje sesją naukową podsumowującą wnioski z ostatnich lat nieliberalnej polityki płci w takich sferach jak edukacja, polityka społeczna i ekonomia, bezpieczeństwo narodowe oraz oddolne ruchy społeczne. Wraz z ekspertkami i uczestni(cz)kami zastanowimy się wspólnie nad modelem porządku płci, jaki wyłania się z dotychczasowych analiz, nad przyczynami poparcia kobiet dla nieliberalnych projektów oraz nad przestrzeniami i językiem możliwych równościowych interwencji.
PROGRAM
15:00 Otwarcie sesji przez Zarząd PTG
15:15 – 17:15 Płeć Nieliberalizmu: Polityka płci w Polsce po 2015 roku. Dyskusja panelowa
Małgorzata Druciarek, temat wystąpienia: edukacja
Dorota Szelewa, temat wystąpienia: ekonomia i polityka społeczna
Bożena Szubińska, temat wystąpienia: sektor bezpieczeństwa
Marta Zimniak-Hałajko, temat wystąpienia: prawicowe ruchy społeczne
Prowadzenie: Weronika Grzebalska (PTG)
Dyskusja przy kawie i ciastkach
17:15 – 18:00 Rozdanie nagród w konkursach na Książkę Roku 2017 i Najlepszą Pracę Magisterską o tematyce gender oraz zakończenie sesji
18:15 Wydarzenie towarzyszące: oprowadzanie kuratorskie po wystawie MSN „Niepodległe. Kobiety a dyskurs narodowy” (zbiórka w holu MSN nad Wisłą)
Biogramy panelistek:
Małgorzata Druciarek: kierowniczka Obserwatorium Równości Płci oraz analityczka w Instytucie Spraw Publicznych. Ukończyła socjologię na Wydziale Nauk Politycznych i Socjologii Uniwersytetu w Granadzie oraz na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Zagadnieniem równości płci zajmuje się od 2011 roku. W ramach pracy badawczej specjalizuje się w problematyce równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy, uczestnictwa kobiet w życiu publicznym, przemocy ekonomicznej oraz w polityce rodzinnej. Współorganizatorka kampanii społecznych na temat partnerstwa oraz aktywnego ojcostwa.
Dorota Szelewa: pracuje w University College Dublin, wykłada na kierunkach Equality Studies i Gender Studies, gdzie prowadzi przedmioty związane m. in. z analizą polityki publicznej z perspektywy gender, metodologią badań społecznych i socjologią nierówności. Jest założycielką i dyrektorką Fundacji ICRA, związana jest także z Instytutem Polityki Społecznej UW. Zajmuje się analizą polityki społecznej z perspektywy płci, ekonomią polityczną państwa opiekuńczego, podejściem inwestycji społecznych, polityką rodzinną, a ostatnio również badaniem procesów migracji i rolą Kościoła Katolickiego w kształtowaniu polityki społecznej w Irlandii i w Polsce. Wcześniej pracowała na Uniwersytecie Syddansk w Danii, czy na Uniwersytecie w Bremie, pracę doktorską obroniła w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim we Florencji, skończyła również program magisterski na Uniwersytecie Środkowoeuropejskim w Budapeszcie i Uniwersytecie Dalarna W Szwecji.
Bożena Szubińska: Była Pełnomocnik MON ds. wojskowej służby kobiet od 2009r. Przewodnicząca Rady ds. Kobiet w Siłach Zbrojnych RP od 1999r. Delegatka krajowa żołnierzy-kobiet do Komitetu NATO ds. Równości Płci (NCGP). Od kwietnia 2014r. powołana na Przewodniczącą Zespołu Opiniodawczo-Doradczego Pełnomocnika Rządu do spraw Równego Traktowania „Kobiety w służbach mundurowych”. Absolwentka Akademii Medycznej oraz podyplomowych studiów bezpieczeństwa narodowego w zakresie zarządzania kryzysowego w AON. Zabiega o wzrost znaczenia służby kobiet w sektorze bezpieczeństwa zgodnie z ratyfikowaną przez Polskę, Rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ (UNSCR) nr 1325 Kobiety, Pokój, Bezpieczeństwo, aktywnie działając na rzecz jej implementacji w Siłach Zbrojnych RP oraz w NATO. Organizatorka licznych konferencji i seminariów poświęconych służbie kobiet. Uczestniczy w inicjatywach zagranicznych UE i NATO, oraz popularyzuje ten obszar aktywności poprzez publikacje wydawane w resorcie ON, poświęcone kobietom, pokojowi i bezpieczeństwu. Jest autorką publikacji dotyczących problematyki wojskowej służby kobiet („Vademecum dydaktyczno-wychowawcze MON, Vademecum Przysposobienia Wojskowego”- MON, ‘”Bandera”, wydawnictwo UNDP -„Polityka równości płci-Polska 2007 Raport”).
Marta Zimniak-Hałajko: antropolożka, zajmuje się współczesną kulturą polską, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ruchów społecznych i religijnych, utopii społecznych i dyskursów publicznych. Autorka między innymi książki Ciało i wspólnota. Wokół prawicowej wyobraźni (https://depot.ceon.pl/handle/123456789/12005). Pracuje w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego.
/Prowadzenie/ Weronika Grzebalska (PTG): Socjolożka, specjalizuje się w problematyce militaryzmu, bezpieczeństwa oraz polityki prawicy widzianych z perspektywy polityki płci. Jej praca doktorska, którą kończy w SNS PAN, bada aktualne procesy militaryzacji w Polsce na tle szerszego kryzysu (neo)liberalnej demokracji. Autorka m.in. książki „Płeć powstania warszawskiego” (IBL i NCK, 2013) oraz artykułów naukowych, które ukazały się m.in. w Women’s Studies International Forum, Baltic Worlds, Gendered Wars, Gendered Memories… (Routledge 2016) oraz Gender: War (Macmillan Interdisciplinary Handbooks 2017). Stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej na Wydziale Nauk Politycznych Clark University w USA, Centrum Polányiego w Institute of Advanced Studies na Węgrzech oraz programu Trajectories of Change ZEIT-Stiftung Ebelin und Gerd Bucerius. Od 2018 roku Prezeska Polskiego Towarzystwa Genderowego.
